Laeborari ya maemo a a kwa godimo ya kokomana e ntšha. Elsa Esterhuizen, mokaedi wa pele wa ditirelo tsa laeborari, le Neli Kaunda, mokaedi yo o sa tswang go tlhomiwa, ba tlotlelana ka lerato la bone la tshedimosetso. Mokgele o Neli a nang le one ka laeborari ke go dira gore e nne kago e e tla kgonang go thusa YBB ka didirisiwa le ditirelo le dikumo. "Laeborari eno e tshwanetse go nna e baithuti le badiri botlhe ba batlang go tla go ithuta le go dira mo go yone."

>

>

Laeborari ya Ferdinand Postma ya YBB mo  Khamphaseng ya Potchefstroom e tsaya diphetogo masisi. Eish! e ne ya bua le Elsa Esterhuizen, mokaedi wa pele wa ditirelo tsa laeborari, le Neli Kaunda, mokaedi yo moša, ka dintlhakgolo tsa diphetogo tsa laeborari.

Potlolela kwa tlase

Neli Kaunda o tlhomilwe go nna mokaedi wa ditirelo tsa laeborari go simolola ka 1 Firikgong monongwaga. O na le maitemogelo a a seng kana ka sepe a dingwaga di le 18 a go dira mo laeboraring ya akatemi e bile o ithutetse dikirii ya masetase ya ditirelo tsa laeborari le tshedimosetso kwa Clark Atlanta University kwa Atlanta, Georgia kwa USA.

 

Neli o ne a dira kwa Laeboraring ya Aforikaborwa ya Difofu kwa Grahamstown pele a nna leloko la YBB. Mo nakong e e fetileng, o ne a dira kwa diyunibesiting tsa Johannesburg, KwaZulu-Natal le Wits mme, jaaka morutabana yo o rutegileng, o ne a ruta disaense tsa tsamaiso ya laeborari kwa dikholetšheng tsa FET.

 

O nyetswe ke Nathan, moenjenere wa dikhemikhale, mme ba na le bana ba le bane, ba dingwaga di le nne, 10, 16 le 17.

 

Kopana le mokaedi yo moša wa ditirelo tsa laeborari

Laeborari ya Ferdinand Postma, jaaka pelo ya kitso le didirisiwa, e fetogile go nna e e itsegeng thata mo dikarolong tsotlhe tsa dikago tsa yone, badiri le ditirelo.

 

Elsa Esterhuizen, yo o rotseng tiro kwa bokhutlong jwa 2015, a re nngwe ya dintlhakgolo tse di botlhokwa thata e ne e le go fetolwa ga kago ya bogologolo ya laeborari (ya ngwaga wa 1951) gore e nne kago ya maemo a a kwa godimo e e amogelang baithuti ba pele ga kalogo le ba morago ga kalogo e bile e kgona go tsenwa ke batho ba ba nang le bogole.

 

Tlhabololo ya Lefapha la tsa badiri

Laeborari e atlegile fela thata mo tlhabololong ya lefapha la tsa badiri. E rotloetsa tekatekano ka tlhagafalo le go tlisa diphetogo e bile e dirile sengwe seo se se kitlang se lebalwa ka go tlhoma mmenejara wa montsho lekgetlho la ntlha mo dingwageng di le 60 tsa go nna gone ga laeborari eno.

 

Malebana le seno, maloko a le marataro a badiri a a nang le dithutego tse di tlhokegang, bokgoni le maitemogelo a tlhatlositswe maemo mo tirong kgotsa a tlhomilwe mo ditirong tsa maemo a a kwa godimo.

 

Elsa a re laeborari e dirile maiteko a a seng kana ka sepe go thusa badiri go tokafatsa dithutego tsa bone. “Mo ngwageng o o fetileng, diperesente di le 38 tsa badiri di ne di ithuta ka nakwana, go akaretsa le maloko a mararo a badiri a a neng a ikwadisetsa dikhoso tsa Sekolo sa Thuto ya Motheo sa Bagolo le Katiso kgotsa Adult Basic Education and Training (ABET).”

 

Ditirelo tse dintšha tse di kgatlhang tsa eleketeroniki

Dikago le badiri ga se bone fela e leng karolo ya diphetogo tsa laeborari. Neli Kaunda, mokaedi yo moša wa ditirelo tsa laeborari, o tla gatelela thata go dirwa ga patlisiso ya eleketeroniki, ka boikaelelo jwa go dira gore patlisiso yotlhe e nne ya dijetale ka mokgwa wa eleketeroniki gore botlhe ba kgone go e fitlhelela motlhofo.

 

Neli o dumela gore patlisiso e ga jaanong jaana e bolokilweng mo dikhomphiutheng tsa botho kgotsa e e bolokilweng mo mabokosong a a pakilweng ka thoko e tla fitlhelelwa motlhofo le go feta gore e dirisiwe fa e sena go dirwa ya dijetale.

 

Sephiri sa go atlegass

Elsa a re lebaka legolo la go atlega ga go fetolwa ga laeborari ke ditšhono tse dintsi tsa tlhabololo tse di bulegetseng badiri.

 

"Go na le diphatlhatiro di le mmalwa tse di tshwailweng tse di tshwanetseng go tladiwa ka mokgwa wa tekatekano. Re leka go tlhabolola bokgoni jwa badiri ba rona le go dira papatso ka diphatlhatiro mo teng ga setheo go tlhomamisa gore ba bulegelwa ke ditšhono tse di ba lebaneng."

 

Go botlhokwa go nna le matswela mo tirong e bile Neli a re go botlhokwa gore maloko otlhe a badiri a tshwarege ka tiro diura tsotlhe di le robedi tsa tiro ka letsatsi. “Fa re ela tlhoko gore go na le tlhokego mo mafapheng a mangwe, re fudusa badiri mo boemong jwa go kopa badiri ba ba ntšha. Re kopa badiri ba ba ntšha fa fela re dirile sotlhe se re ka se kgonang pele.”

 

Elsa o dumela gore go na le dikarolo di le tharo tse di botlhokwa tsa go tlisa diphetogo ka katlego, e leng ditirelo, didirisiwa le dikago. “Laeborari ya rona e kgona go gaisana le tse dingwe mo nageng ya rona le kwa dinageng di sele,” o bolela jalo.

 

Se se bontshang gore laeborari eno e ngoka batho ke bosupi jwa go bo go na le baithuti ba le bantsi ba ba ratang go ya kwa go yone mo boemong jwa go ithutela kwa gae kgotsa kwa dikagong tsa bonno.

 

"Go monate go ya kwa laeboraring," o konela jalo